دروغ از نظر لغت یعنی کتمان واقعیت
دروغگویی یک صفت ناپسندیده است که بعضی کودکان و بزرگسالان به آن مبتلا هستند و چنان شایع هست که گویی عادت شده است.
هیچ انسانی فطرتا و ذاتی دروغگو نیست . او دروغ گویی را از محیط خود یعنی خانواده ، مدرسه و... به طور کلی اجتماعی که در آن زندگی می کند ،یاد می گیرد.
دروغ گویی مانند سایر بیماری های روانی و عاطفی ، ابتدا از مسئله ی ساده و کوچک آغاز می شود و اگر به موقع درمان نشود ، به یک بیماری روحی تبدیل می شود که مشکلات زیادی برای فرد مبتلا و دیگران فراهم می سازد.
سالهای اولیه ی تربیت کودکان ارزشی به غایت والا دارد. برای اینکه فرزندان خود را راستگو تربیت کنیم می بایست نسبت به اعمال خود نهایت دقت را داشته و در ارتباط با دیگران دقت کنیم چون در جامعه تربیت های متفاوتی وجود دارد.
در روایات اسلامی آمده است که "دروغگو با مرده برابر است ، زیرا فضیلت زنده بر مرده اعتمادی است که انسان به او دارد و هنگامی که به سخن کسی که (به خاط دروغ گو بودنش) اعتمادی نباشد، گویی زندگی او باطل شده است.
علل دروغ گویی:
1-ترس : ترس از مجازات ، خدشه وارد شدن به آبرو
2-اجبار
3-الگوهای نامناسب : دیدن دروغ توسط والدین و انجام کارها به کودک روش حل مسئله را به طور اشتباه می آموزد.
4-احساس حقارت: حقارت و کم بینی و بی ارزشی خود برای نداشتن صفت یا چیزی که برای فرد مهم است باعث می شود او به دروغ پناه برده تا از دریافت این صفت یا خصوصیت خود را باارزش و در مرتبه ی بالاتر ببیند.
5-نیازهای ارضا نشده
6-خود شیفتگی
7-بی ثباتی شخصیتی
8-حسادت و رقابت
9-کسب منافع
10-خودنمایی و غرور
11-پوشاندن لغزش
12-تحمیل تکالیف سنگین و داشتن توقع بیش از طاقت برای فرد
13-جلب توجه دیگران
14-آموزش نادرست خانواده
پیامد و عوارض دروغ گویی
1-سلب اعتماد به نفس عمومی
2-بی اعتباری دروغ گو
3-از بین رفتن ایمان دروغ گو
4-دردسر و زحمت برای دروغ گو و دیگران
5-مانعی برای خودشناسی
6-عامل فسادهای دیگر
7-آوردن اضطراب و هراس برای فرد دروغ گو
8-دروغگو حافظه ندارد و دروغ فراموشی می آورد.
تاثیر دروغ بر روابط زوجین
اعتماد یکی از ارکان اساسی هر ازدواجی می باشد. زوجین مبنا را بر صداقت فرد مقابل خود گذاشته و انتظار دارند همسرشان در موقعیت های مختلف با صداقت با آنها برخورد کنند و در صورت دروغ موجب ناراحتی و بی اعتمادی می شوند.
مردان به علل مختلفی به همسرشان دروغ می گویند تا عاقبت اندیشی خود را نشان دهند یا مسئله ای را پنهان کنند و فکر می کنند با این کار مصالح زندگی زناشویی را رعایت کرده اند حال آنکه شرایط را پیچیده تر و بغرنج تر کرده اند.
علل دروغ گویی مردان
1-نگران نکردن همسر
2-غر زدن همسر
3-حفظ عزت نفس
4-نا امن بودن فضا
5-ترس از دست دادن همسر
علل دروغ گویی زنان
1-ترس از گفتن حقیقت و نداشتن فضا برای گفتن حقیقت
2-تلاش برای حفظ زندگی زناشویی
3-اطمینان خاطر دادن به همسر
4-جلوگیری از بحث و دعوا
عذر خواهی شامل چهار قسمت می باشد:
1-اعتراف به اشتباه
2-معذرت خواهی
3-جبران کردن
4-عدم ارتکاب مجدد
حضرت علی (ع) می فرماید: از دوستی با دروغ گو بپرهیزید که او همچون سراب است ،دور را در نظر تو نزدیک و نزدیک تو را دور می سازد.
درمان دروغ گویی
1-خوب گوش کردن
2-شناخت علت ها و دادن اگاهی
3-ایجاد مجیطی سالم و رعایت انصاف
4-نشان دادن ارزش راست گویی
5-اجازه ی بیان احساساتو تعدیل انتظارات از فرد
6-عفو بخشش و ارائه ی محبت
7-توضیح اغراق آمیزی از واقعیت
8-ایمن کردن از مجازات